0
0
Lê Hữu Uy
Đến Hà Nội du khách thường nghĩ ngay đến Hồ Hoàn Kiếm, một danh lam thắng cảnh, có nhiều di tích lịch sử lâu đời tiêu biểu của “Hà Nội ngàn năm văn hiến”. Bên cạnh đó có Hồ Tây, cũng là một thắng cảnh thường có nhiều sương mờ huyền ảo mặt hồ, vào chiều tối lung linh ánh đèn, càng thi vị hơn khi mùa thu đến sắc lá thu vàng đã gợi nguồn cảm hứng để sáng tác cho biết bao nghệ sĩ và thi nhân.
Nhưng còn hồ Trúc Bạch, một cái hồ nhỏ kế cận từ trước ít được du khách chú ý đến. Từ khi Việt Nam bình thường hóa với Hoa Kỳ thì giới truyền thông trong và ngoài nước thường đưa tin liên quan đến bức phù điêu nơi cựu phi công John McCain đã lái chiếc máy bay ném bom A-4E bị bắn rơi, ông nhảy dù xuống hồ Trúc Bạch và bị bắt vào hôm 26 tháng 10, 1967. Ngày nay, Hồ Trúc Bạch trở thành điểm viếng thăm của người Mỹ đang cư trú tại Việt Nam hay những du khách các nơi có quan tâm đến sự kiện lịch sử này.
Đến năm 1973, ông John McCain được trả tự do theo Hiệp định Paris, sau đó ông trở thành Thượng nghị sĩ tại Quốc hội Hoa Kỳ, với vai trò Chủ tịch Quân Vụ Thượng viện. Là người tích cực vận động trong chính sách bình thường hóa bang giao giữa hai nước Hoa Kỳ và Việt Nam xếp lại cựu thù để hướng tới tương lai hợp tác, hòa bình và phát triển. Nếu Việt Nam không nhờ đó mở cửa hội nhập với thế giới thì làm sao Việt Nam có được như ngày hôm nay, chỉ hơn 20 năm mà chúng ta thấy nhiều thành phố ở Việt Nam từ nghèo nàn, lạc hậu bây giờ đã có những toà nhà cao tầng, xa lộ thênh thang, bến cảng tàu container tấp nập cũng là nhờ phần nào công lao mở đầu việc vận động liên tục của TNS John McCain.
Tượng đài kỷ niệm John McCain nhỏ bên đường Thanh Niên cạnh hồ Trúc Bạch được dựng lên năm 1973, nhằm tuyên dương chiến công của bộ đội phòng không và nhằm hạ nhục phi công John McCain và quân đội Hoa Kỳ, khi quan sát kỹ chi tiết tượng đài thì ở đó có điều không đúng sự thật. Thiếu tá không quân Hải quân Hoa Kỳ không có quỳ gối hai tay đưa lên đầu hàng như trong bức tượng. Ông John McCain chưa hề tỏ thái độ đầu hàng hèn hạ như thế, khi bị bắt ông bị thương nặng hai tay và một chân bị gảy không cữ động được. Trong suốt hơn 5 năm bị giam trong nhà tù Hỏa Lò ông chưa hề chịu khuất phục nên trong thời gian tù đày ông luôn bị hành hạ với hai năm bị “biệt giam”. Khi biết ông là con của Đô Đốc John Sidney “Jack” McCain Jr. hiện đang làm Tư Lệnh lực lượng Mỹ tại chiến trường Việt Nam (1968), nhà cầm quyền Hà Hội đề nghị thả sớm ông ra nhằm mục đích tuyên truyền nhưng ông thẳng thắng từ chối, ông chỉ chấp nhận lời đề nghị này nếu như tất cả các tù binh bị bắt trước đây cũng đều được thả.
Ông đã thể hiện khí phách là dòng dõi con của một nhà tướng, ông nội của TNS John McCain cũng là một Đô Đốc trong quân đội Hoa Kỳ, Đô Đốc John Sidney “Slew” McCain Sr.
Tại tiểu bang Arizona nơi đặt văn phòng của ông, hàng chục gia đình Việt Nam gặp khó khăn khi bảo lãnh thân nhân, ông đã giúp họ được đoàn tụ. Từ đó việc vận động Tu chính án John McCain được quốc hội Hoa Kỳ chấp thuận giúp gia hạn để giải quyết khoảng 1800 hồ sơ bị bác trước đó được tái cứu xét để con cái các vị HO này được xuất cảnh đoàn tụ đến định cư tại Hoa Kỳ.
Đặc biệt TNS John McCain luôn ủng hộ lập trường đấu tranh chống Trung Quốc xâm lược biển Đông, phản đối xây dựng trái phép 7 đảo nhân tạo và ngang ngược tuyên bố chủ quyền hầu hết vùng biển này chà đạp luật pháp quốc tế về biển.
Thượng nghị sĩ John McCain là một ân nhân, là một người bạn thân thiết luôn trong tình cảm trân quý của người Việt tại Arizona nói riêng, người Việt tại Hoa Kỳ nói chung.
Nhận xét về ông John McCain: Facebook Mạc Văn Trang, Viện Khoa Học Giáo Dục Việt Nam, viết trên trang cá nhân:
“Người Mỹ họ suy nghĩ thoáng lắm, nhất là một nhân cách lớn như John McCain. Sinh thời ông đã đến thăm hồ Trúc Bạch, ngắm tấm phù điêu nhiều lần và chụp hình kỷ niệm. Việc ông bị bắn rơi, bị bắt sống, bị giam cầm ở hỏa lò … đó là sự thật lịch sử. Chẳng có gì phải né tránh” … “Việc người dân lập cái bia kỷ niệm chiến tích là việc của họ, người ta muốn làm thế nào để thỏa mãn niềm kiêu hãnh của họ là tùy họ, chả chấp làm gì! Ông đã vượt qua sự thù hận giữa hai bên, vượt qua những ám ảnh bị tù đày ở Hỏa Lò, vượt lên tất cả để hàn gắn mối quan hệ Việt-Mỹ; với một tầm suy nghĩ lớn và lòng bao dung, cao thượng, ông khát khao làm nhiều việc để giúp cho Việt Nam phát triển lên. Khi nhân cách đã ở tầm cao rồi, người ta không còn vướng bận vào những điều nhỏ nhặt nữa”.
Cố Thượng Nghị Sĩ John McCain qua đời tại nhà riêng ở bang Arizona hôm 25/8/2018 để lại sự tiếc thương cho bao nhiêu người Mỹ, họ xem ông là một anh hùng, là ân nhân của cộng đồng người Việt hải ngoại, của cả những ai là người Việt Nam nếu họ có tầm suy nghĩ, hiểu biết sâu rộng.
Nhân mùa Lễ Tạ Ơn, xin thắp một nén hương lòng Tưởng nhớ và Tri ân đến cố TNS John McCain.
(Ghi lại đôi dòng khi ngang qua Hồ Trúc Bạch, Hà Nội (August 2022).
Lê Hữu Uy
Phoenix, Arizona – Nov 03, 2022
